Klimaatinnovatie met interactieve ecosysteem uitwisselingen
Op 18 april werden we ontvangen in Leuven voor de laatste van de 4 regionale sessies voor het Cities 4.0 programma. Aan de Vaartkom kwamen we met een kleine 30 deelnemers samen in een voormalig industriegebouw, nu Studio Silo. Een goede workshopomgeving om met de deelnemers over het klimaatneutraal maken van de gebouwde omgeving van Leuven voor 2030 te praten.
Het was bijzonder om als ESTI in Leuven te zijn en thuis te komen met de Ecosystem Game. Thuiskomen omdat het model van de game geïnspireerd is op het Leuvense imec model waarin partijen met allerlei schurende belangen samenwerken aan de toekomst van high tech. Net als in de andere regio’s is het verduurzamen van de gebouwde omgeving essentieel vanwege het grote aandeel in de totale emissie. In Leuven moeten in het klimaatneutraal maken van de gebouwde omgeving ongeveer 95% van de gebouwen in meer of minderen mate worden aangepakt. De focus van de workshop lag in het vinden van de nog op te lossen uitdagingen voor de wijk Ter Els. Dit is een homogene wijk met erfgoedwaarde.
De stakeholders in de workshop bestonden uit vertegenwoordigers van overheden, universiteiten, architecten, bouwers, vastgoedeigenaren, lokale bedrijven, inwoners en vele andere deelnemers. Het oplossen van deze complexe en veelzijdige vraagstukken vereist echte samenwerking. Daarom werd iedereen als eerste aan het werk gezet met de Ecosystem Game©® die ESTI heeft ontwikkeld voor multistakeholder samenwerking. De groep had veel plezier in het bouwen van een ecosysteem rondom het oplossen van fictief vraagstuk alvorens ze van start gingen met de duurzaamheidsuitdagingen in de gebouwde omgeving.
De uitdagingen in de gebouwde omgeving werden door stichting ESTI geïntroduceerd met behulp van een aantal mogelijke toekomst scenario’s. Twee van deze scenario’s gaan over de energie transitie en de doorbaak in materialen. In het huidige tempo zou het tot 2080 duren voordat alle 60.000 woongebouwen zijn gerenoveerd naar energiezuinige en gasvrije gebouwen.
In het energie transitie scenario maken een aantal doorbraken en exponentieel ontwikkelende oplossingen het mogelijk de transitie binnen het 2030 tijdspad te realiseren. Er zijn een drietal doorbraken die daarbij belangrijk zijn. De eerste doorbraak is het beschikbaar komen van zonnestroom tegen 3-4 Euro cent per kWh. De huidige kostencurve laten zien dat dit voor 2030 zal gebeuren. De tweede ligt in de verdere verlaging van kosten voor batterijopslag naar 2-3 Euro cent per kWh onder de veronderstelling dat een levensduur van de batterijen van 1o jaar en benodigde opslag voor 70 uur. De laatste doorbraak is dat het hele elektriciteitssysteem radicaal zal transformeren naar een systeem gebaseerd op 100% zon, wind en batterij opslag. Het systeem zal kantelen van het huidige systeem dat is geoptimaliseerd voor het leveren van maximaal piekvermogen naar een systeem van minimaal op te wekken vermogen in een winter/windstille situatie. Een systeem dat wisselt van focus op managen van de maximale vraag naar een minimaal aanbod systeem zal leiden tot een overproductie en beschikbaarheid van energie tegen veel lagere kosten per kWh voor energie in vergelijk met het huidige systeem.
Het tweede scenario heeft betrekking op de innovaties op het gebied van materialen. De eerste doorbraak zit in de combinatie bio-tech en biobased materialen revolutie. Nieuwe materialen komen beschikbaar die superieure eigenschappen hebben en vaak een negatieve carbon voetafdruk zoals PLA gebaseerde polymeren en biobased materialen als mycellium voor isolatie. De tweede doorbraak is het beschikbaar komen van betaalbare super-isolatie materialen zoals aerogel. Tot slot is de laatste doorbraak de adoptie van fase overgangsmaterialen (phase change materials of PCM’s) zoals bijvoorbeeld warmteopslag biedende en isolerend cellulose – PCM mix oplossingen.
Tijdens de discussies rond de uitdagingen identificeerden de deelnemers meer dan 40 vraagstukken die opgelost dienen te worden. Deze varieerden van vraagstukken rondom het vinden van aanspreekpartners in een wijk om gezamenlijke renovatieprojecten te kunnen starten, renovaties met behoud van erfgoedwaarde tot hoe ze inwoners kunnen verleiden tot deelname aan renovatieprogramma’s.
Als vervolgstap voor Leuven worden de vraagstukken met de hoogste prioriteit gedeeld met een grotere gemeenschap aan stakeholders inclusief inwoners. Die kiezen vervolgens het belangrijkste vraagstuk waarvoor ze oplossingen willen gaan uitvragen binnen de 4 regio’s betrokken bij Cities 4.0. Deze worden dan in de internationale uitwisseling meegenomen waarbij alle vier de regio’s Turku, Bologna, Eindhoven/Helmond en Leuven betrokken zijn en een gezamenlijk actieplan opstellen.
“Cities 4.0 project has been funded by the European Union’s Lump Sum Europe program for Coordination and Support Actions GA 101070827- HORIZON-EIE-2021-CONNECT-01”.
Klik hier om terug te gaan naar de pagina Cities 4.0.
