Ik neem u mee naar 14 augustus 2017, de dag nadat ik 50 jaar oud geworden was. Ik mocht voor mijn boek Samenscholing Geboden een interview gaan doen met Jan Terlouw over de koppeling tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt. Ik deed onderzoek naar de rol van een provincie in deze koppeling en Jan Terlouw had toegezegd mee te werken als visionair.
OEI…
Ik kwam aan bij het landgoed in Twello, waar ik hem thuis mocht interviewen en belde aan. Door de grote glazen voordeur zag ik mijnheer Terlouw aan komen lopen. Hij had zijn rechterhand in het verband en deed wat verbaasd de deur open. Ik introduceerde me: “Goedemorgen mijnheer Terlouw, mijn naam is Margot Nijkamp en ik mocht u vanochtend interviewen.” Hij dacht even na, gaf mij zijn linkerhand, schakelde even en zei: “Ah, ik had eigenlijk professor Peter Nijkamp verwacht…” Oei… Maar meteen volgde er: “… maar een leuke dame spreken is natuurlijk altijd fijn.”
VERTELLEN
Mijnheer Terlouw, zoals ik hem consequent ben blijven noemen, nam mij door het huis heen mee naar het terras in de zon. Zijn lieve echtgenote bracht ons koffie met een trommel koekjes. En zo startten wij het interview met mijn vragen. Wat me opviel is hoe weloverwogen mijnheer Terlouw mijn vragen beantwoordde; er zat veel nuance en ervaring in zijn inzichten. Het werd een magisch gesprek. Hij nam mij mee in zijn eigen carrièrestappen en vertelde mij hoe hij van richting veranderd was, van kernfysicus – waarin alles zo tergend langzaam ging in de wetenschap – tot politicus, waar alles snel moest. Ook nam hij mij mee in hoe hij uiteindelijk auteur van kinderboeken was geworden. Hij vertelde zijn kinderen altijd prachtige verhalen en zijn vrouw had hem overtuigd deze maar eens op te schrijven. Zijn grote zorg was dat er in het onderwijs zo weinig gelezen werd en dat veel docenten de kunst van het vertellen en voorlezen verloren hadden. We hadden een mooie uitwisseling over de veranderende tijden en de altijd economische wijze van denken en handelen. Aan het einde van het gesprek probeerde ik hem te bedanken. Maar hij eindige met: “Bedankt voor uw stimulerende aanwezigheid. Ik heb uit ons geanimeerde gesprek de indruk gekregen dat u het echt leuk vond.”
SAMENSCHOLING GEBODEN
Mijn uitwerking van het interview met mijnheer Terlouw deed ik in de grote caravan op het bouwterrein van ons nieuwe huis. Toen ik eindelijk tevreden was, stuurden wij het stuk in concept op. Dat vonden we als team heel spannend, omdat mijnheer Terlouw zelf natuurlijk een uitermate begenadigd auteur was. Zijn enige correctie was in een van zijn functietitels. We waren diep geraakt.
Het interview werd één van de hoofditems uit mijn boek, samen met de interviews van onder andere Henk Volberda, Jan Rotmans en een aantal andere absolute nationale visionairs. Het boek werd volledig Gelders geproduceerd, van het ontwerp tot en met de productie op groentevezel papier.
SYMPOSIUM
Provinciale Staten van Provincie Gelderland waren enthousiast over Samenscholing Geboden en er werd besloten een symposium omheen te organiseren. Ik belde mijnheer Terlouw op of wij hem als eregast mochten ontvangen om te komen spreken. Hij had het boek ontvangen en was onder de indruk van de publicatie en de mooie vormgeving. Maar op de uitnodiging zei hij letterlijk: “Och mevrouw Nijkamp, ik ben maar een oude man. Het lange staan valt me zwaar en ik heb die dag al een afspraak in Eindhoven. Dat zal ik niet kunnen redden, ben ik bang.” Ik stelde voor dat we hem thuis op zouden halen, een prominente stoel zouden organiseren op het podium en dat we hem persoonlijk ook door zouden brengen naar Eindhoven. Ik hoorde hem bijna glimlachen aan de lijn toen hij zei: “Dan kom ik graag.” En zo geschiedde. Onze vriend Joris haalde Jan Terlouw op in de auto van mijn man en zo kwam mijnheer Terlouw aan bij de Dru in Ulft. Hij had nog een stuk van de thematafel presentaties meegekregen waar hij zijn complimenten voor maakte. Hij nam plaats op de prachtige stoel die wij georganiseerd hadden en in de zaal kon je een speld horen vallen. Met zijn indrukwekkende inzichten, die zo bescheiden gebracht werden, had hij de zaal in volledige aandacht.
ZOEN
Na zijn toespraak kon ik hem nog kort even spreken en signeerde hij zijn interview in mijn eigen exemplaar van Samenscholing Geboden. Hij poseerde met mij voor de foto, sloeg een bijna vaderlijke arm om mij heen en ik gaf hem een zoen ter afscheid. Ik ben een geluksvogel dat ons team Susanne Toussaint Franken en Evie van Maanen ervoor hadden kunnen zorgen dat ik mijnheer Terlouw mocht gaan interviewen. Het werden twee van de meest magische dagen van mijn werkende leven.
Dank u wel, lieve mijnheer Terlouw, voor alles wat u voor ons als maatschappij hebt betekend. Wij gaan uw bescheiden grootsheid enorm missen.
Margot Nijkamp
